Marka Nedir?

Marka, bir teşebbüs tarafından sunulan mal ya da hizmetlerin diğer teşebbüslerinkinden ayırt edilebilmesini sağlayan işaretlerdir. Malları veya hizmetleri ayırmak için kullanılan, ayırtedici kelimeler, harfler, rakamlar, çizimler, resimler, şekiller, renkler, logolar veya bunların kombinasyonları marka olarak tescil edilebilir.

Markaların Korunması

Marka koruması esas olarak tescil yoluyla elde edilebilir. Bir markanın tescil ettirilmesi, özellikle aynı ya da karıştırılabilecek derecede benzer bir marka ile ihtilaf oluşması halinde daha güçlü koruma sağlayacaktır.

Birçok kimse, ticaret unvanının ve ticari işletmenin ticaret sicilinde tescilinin, eşzamanlı olarak marka koruması anlamına geldiğini düşünmektedir. Bu çok yaygın bir yanlış algılamadır. Ticaret unvanları ve markalar arasındaki farkı anlamak önemlidir.

Ticari unvan; şirketinizin tam adıdır, örneğin “Abc Kimya Sanayi Anonim Şirketi” gibi. Bu unvan genellikle şirketinizin yasal yapısını tanımlayan Ltd. Şti., A.Ş. yada benzer kısaltmalarla biter. Marka ise, şirketinizin ürünlerini/hizmetlerini farklı kılan işarettir. Bir şirket çok çeşitli markalara sahip olabilir.  Yukarıdaki örnekte yer alan “Abc Kimya Sanayi” firması piyasaya sürdüğü farklı ürünler için farklı markalar kullanabilir. Bu markalar ticaret unvanı ile aynı ibareden oluşabileceği gibi ticaret unvanından tamamen farklı bir kelime de marka olarak kullanılabilir.

Marka Tescilinin Marka Sahibine Sağladığı Haklar Nelerdir?

-Marka tescili, sahibine, markayı tek başına kullanma hakkı ve izinsiz kullanılmasını önleme yetkisi verir.

-Markanın tescil kapsamına giren aynı veya benzer mal veya hizmetlerle ilgili olarak karıştırılma ihtimali olan, tescilli markanın itibarından dolayı haksız avantaj elde edecek veya tescilli markanın ayırt edici karakterine zarar verecek nitelikteki bir işaretin izinsiz kullanımını önleme hakkı verir.

-Tescilli bir marka başkasına devir edilebilir, miras yolu ile intikal edebilir, kullanma hakkı lisans konusu olabilir, rehin verilebilir veya teminat olarak gösterilebilir.

-Tescilli olmayan markalar, markaların tescili ve korunması hakkındaki yasalarla getirilen haklardan ve korumalardan yararlanamaz.

Markaların Tescilini Engelleyen Temel Sebepler

Marka seçiminde markanın tescilini engelleyen sebepleri dikkate almak önemlidir. Marka tescili için yapılan başvurular, yeterli şartları sağlayamadığı durumda aşağıda “mutlak nedenler” olarak adlandırılan gerekçelerden ötürü reddedilir.

-Ayırt edici niteliğe sahip olmayan işaretler,

-Aynı veya ayı türdeki mal veya hizmetlerle ilgili olarak tescil edilmiş veya daha önce tescili için başvurusu yapılmış bir marka ile aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzer olan işaretler,

-Tescili talep edilen mal ya da hizmetler için cins, çeşit, vasıf, kalite, miktar, amaç, değer, coğrafi kaynak ve karakteristik özellikler belirten işaretler,

-Ticaret alanında herkes tarafında n kullanılan veya belirli bir meslek, sanat veya ticaret grubuna mensup olanları ayırt etmeye yarayan işaret ve adları münhasıran veya esas unsur olarak içeren markalar,

-Tescili talep edilen ürünün doğal yapısından ortaya çıkan şeklini veya bir teknik sonucu elde etmek için zorunlu olan, kendine malın şeklini veya mala asli değerini veren şekli içeren işaretler,

-Mal veya hizmetin niteliği, kalitesi veya üretim yeri, coğrafi kaynağı gibi konularda halkı yanıltıcı nitelikteki işaretler,

-Ülke bayrakları, WIPO Uluslararası Büro’ya korunması için iletilmiş olan devletlere ait hükümranlık işaretleri, hanedanlık armaları, resmi kontrol ve garanti işaretleri ile uluslararası kurumlara ait isim, damga, amblem, arma ve işaretler,

-Tarihi ve kültürel değerler bakımından halka mal olmuş nitelikteki isim, amblem, arma vb. işaretler,

-Dini değerleri ve sembolleri içeren işaret ve adlandırmalar,

-Kamu düzenine ve genel ahlaka aykırı işaret ve adlandırmalar,

Marka olarak tescil edilemez.

Markalar Üzerinde Kullanılan İşaretler

Bir markanın yanında  ®, TM, SM veya benzer sembollerin kullanımı bir zorunluluk değildir ve ek bir yasal koruma sağlamaz. Bunula birlikte bu tür kullanımlar, söz konusu işaretin bir marka olduğu konusunda başkalarını bilgilendirmenin, dolayısıyla ihlalcileri ve taklitçileri uyarmanın uygun bir yolu olabilir. TM sembolü bir işaretin marka olduğunu gösterirken ® sembolü marka tescil edildiği zaman kullanılır. Hizmet markaları içinse SM sembolü kullanılır.

Marka Tescili Zorunlu Mudur?

Markaların tescili zorunlu olmamakla birlikte, tescil marka üzerindeki hakları ispatlayan ve marka ihlalini engelleyen en önemli araçtır. Tescilli marka sahibine daha geniş bir koruma sağlandığından faaliyette bulunulan bütün ülkelerde marka tescili önemle tavsiye edilmektedir.

Marka Tescil Başvurusu

Marka tescili için usulüne uygun olarak doldurulmuş form dilekçe ile Türk Patent ve Marka Kurumu'na başvuruda bulunmak gereklidir. Faks, mail ve posta yolu ile yapılan başvurular kabul edilmemektedir.

Başvuru Öncesi Hazırlık Aşaması

Tescil talebinde bulunulacak markanın daha önce başkası adına tescilli ya da başvuruya konu olup olmadığı ön araştırma ile öğrenilmelidir. Ön araştırma işlemi ücret karşılığı Türk Patent Enstitüsü’nden talep edilebileceği gibi vekiliniz aracılığıyla da sağlanabilir.

Marka Tescil Başvurusunda Bulunabilecekler

-Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde ikamet eden gerçek ve tüzel kişiler,

-Türkiye’de sınai veya ticari faaliyette bulunun gerçek veya tüzel kişiler,

-Paris Sözleşmesi’ne veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması’na üye ülke vatandaşları veya bu ülkede ikamet eden ya da ticari, sınai faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler,

-Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına kanunen veya fiilen marka koruma hakkı veren ülke vatandaşları,

Türkiye’de marka tescili elde etme hakkına sahiptirler.

Markanın Koruma Süresi

Tescil edilen bir marka başvuru tarihinden itibaren 10 yıl süre ile korumadan yararlanır. 10’ar yıllık sürelerle yenilenmek suretiyle tescilli bir markanın sınırsız bir süre ile korunması mümkündür.

Yenileme talebi koruma süresinin sona ermesinden önceki 6 ay içerisinde yapılır. Bu süre içerisinde yenileme talebi yapılmayan markalar için, ek ücret ödemek şartıyla 10 yıllık sürenin sona ermesinden sonraki 6 aylık süre içerisinde de yenileme talebi yapılabilir.

Marka Hakkının Sona Ermesi

Tescilli bir marka üzerindeki tescilden doğan haklar, markanın 10 yıllık koruma süresi sonunda yenilenmemesi, marka sahibinin marka hakkından vazgeçmesi, markanın mahkemece hükümsüz kılınması veya iptal edilmesi halinde sona erer.

Markaların Kullanılması Zorunluluğu

6769 Sayılı Sınai Mülkiye Kanunu, tescil edilen bir markanın kesintisiz olarak 5 yıl süre ile kullanılmamasını iptal gerekçesi olarak belirtmektedir. Dolayısı ile marka tescil başvurularından sadece üretimi ya da sunumu düşünülen mal ve hizmetlerin belirtilmesi gerekmektedir. Markaların, kullanılması düşünülmeyen mal ya da hizmetler için tescili hem tescil maliyetlerini arttıracak hem de markanın iptali riskini ortaya çıkaracaktır.

Markanın Hükümsüzlüğü

-Tescil tarihinden itibaren 5 yıl süre ile kullanılmayan veya kullanımına 5 yıl süre için kesintisiz olarak ara verilen,

-Kullanım sonucu jenerik bir hale gelen,

-Kullanım sonucu yanıltıcı bir nitelik kazanan,

-Tesciline engel bir durumun varlığına rağmen tescil edilmiş bulunan,

Markalar mahkeme kararı ile hükümsüz kılınabilir.

Marka Hakkının İhlali

Markanın tescili markaya kendiliğinden bir koruma sağlamamakta sadece bir hakkın tespiti ve tescili işlevini görmektedir. Dolayısı ile, markanın başkası tarafından haksız kullanımı ve marka hakkının ihlali durumunda marka sahibinin bu tür haksız kullanımları takip ederek yetkili mahkemelerde açacağı davalarla, tescilli markadan kaynaklanan haklarına dayanarak ihlalleri önlemesi gerekmektedir.

Markaların Uluslararası Tescili

Bütün sınai mülkiyet haklarında olduğu gibi marka tescili ve koruması da ulusal haklardandır. Dolayısıyla, tescilli bir marka tescilden doğan haklarından sadece tescil edildiği ülke sınırları içerisinde yararlanabilir. Bu nedenle diğer ülkelerde de tescilin sağladığı haklardan yararlanabilmek için markaların faaliyette bulunulan ülkelerde ayrı ayrı tescil edilmesi gereklidir.

Türkiye 1 Ocak 1999 tarihinden itibaren markaların uluslararası tesciline ilişkin Madrid Protokolü’ne taraf olduğu için Türk vatandaşları, Türkiye’de ikamet edenler veya Türkiye’de ticari veya sınai bir faaliyette bulunanlar, Türk Patent ve Marka Kurumu aracılığıyla Madrid Protokolüne taraf olan ülkelerde uluslararası tescil ve Topluluk Markası Başvurusunda bulunabilirler.

Madrid Protokolü çerçevesinde yapılan başvurular tescil talep edilen her bir ülkede ayrı ayrı incelenerek, tescil edilip edilmeyeceğine karar verilir. Dolayısıyla, başvurular tescil talep edilen bazı ülkelerde tescil edilirken bazılarında tescil edilmeyebilir. Madrid Protokolü çerçevesinde uluslararası başvuru talebinde bulunabilmek için Türkiye’de tescilli veya başvuru halinde bir markaya sahip olunması ve uluslararası başvurunun bu markayla uyumlu bir şekilde yapılması gerekmektedir. Madrid Protokolünün avantajı tek ücret ödeyerek, tek bir dilde, tek bir başvuru yaparak sisteme taraf olan ülkelerin tamamında başvuru yapılabilmesine imkân vermesidir.

Topluluk Markası  ise Avrupa Topluluğu’na üye ülkelerin tamamında geçerli olan bir marka sistemidir. İnceleme ve tescil işlemleri İç Pazar Uyumlulaştırma Ofisi (OHIM) tarafından yürütülmektedir. Başvurular, doğrudan Topluluk Marka ve Tasarım Ofisi’ne, topluluğa üye ülke patent ofislerine ya da Madrid Protokolü çerçevesinde Türk Patent ve Marka Kurumuna yapılabilir. Tescili elde edilen Topluluk Markası, sahibine bütün üye ülkelerde geçerli eşit haklar sağlar.

Ayrıntılı bilgi almak ve danışmak istediğiniz her türlü konu ile ilgili sayfa altında yer alan Uzmana Danışın kutusunu doldurun, info@patentpark.com.tr 'ye mail atın veya 0850 311 42 42 numaralı telefondan uzmanımızla direkt görüşün!